На 27.12.2021 година во Службен весник на РСМ е објавен Новиот Закон за медијација („Службен весник на Република С.Мaкедонија“ бр. 294/2021). НОВИОТ ЗАКОН ЗА МЕДИЈАЦИЈА е влезен во сила од 04.01.2022 година односно осмиот ден од објавувањето во Службен весник на РСМ. Со денот на влегувањето во сила на НОВИОТ закон престанува да важи Законот за медијација („Службен весник на Република Македонија“ број 188/13, 148/15, 192/15 и 55/16). 

Медијацијата, во согласност со Законот за медијација (Сл. весник на РСМ бр. 294/2021), е посредување и начин на решавање на споровите наведени во член 1 од овој закон, настанати меѓу две или повеќе страни во спорот, при што им се овозможува да го решат по пат на мирење, со посредство на трета неутрална страна медијатор/медијатори, со можност да постигнат заемно прифатлива писмена спогодба.

При користењето на медијацијата за решавање на споровите главна улога имаат начелата на медијацијата, кои ја издвојуваат како најпривлечна пред другите методи на алтернативно решавање на споровите или пред судовите. Начелата на медијацијата се: доброволност, рамноправност и неформалност, непристрасност, доверливост (исклучена е јавноста од постапката и сите информации од постапката се доверливи), достапност на информации (нема достапност на информациите од медијацијата во други постапки), еднаквост, правичност, ефикасност и економичност. Во согласност со Законот за медијација во Република Северна Македонија (Закон за медијација, Службен весник на Република Северна Мaкедонија бр. 294/2021), медијацијата се применува при имотно-правни спорови што произлегуваат од оставински постапки, семејни спорови, работни спорови, трговски спорови, при потрошувачки спорови, осигурителни спорови, спорови што произлегуваат од постапките на нотарски платни налози, при спорови од областа на образованието, спорови од областа на безбедност и здравје при работа, спорови од областа на здравствената заштита, при спорови од областа на заштитата на животната средина, спорови во врска со дискриминација, спорови поврзани со граѓанската одговорност за навреда и за клевета и во други спорни односи настанати меѓу домашни и/или странски физички и правни лица, каде што медијацијата одговара на природата на спорните односи и може да помогне за нивно разрешување. Одредбите од овој закон се применуваат и во кривични предмети, доколку не е поинаку определено со посебен закон.

Со донесувањето на Законот за изменување и дополнување на Законот за парнична постапка (Службен весник на РМ бр. 124./15), со член 47 од Законот, извршена е измена на член 461 од пречистениот текст на ЗПП, според кој „во стопанските спорови за парично побарување чија вредност не надминува 1.000.000 денари, а по кои постапката се поведува со тужба пред суд, странките се должни, пред поднесувањето на тужбата, да се обидат да го решат спорот по пат на медијација. При поднесувањето на тужбата, тужителот е должен да приложи доказ издаден од медијатор дека обидот за решавање на спорот по пат на медијација не успеал. Тужбата кон која не е приложен доказот од став (2) на овој член судот ќе ја отфрли.“ Оваа одредба од ЗПП е влезена во сила од февруари 2016 година.

Со донесувањето на Законот за медијацијата („Службен весник на Република Македонија“ бр. 188/13, 148/15, 192/2015 и 55/16) и започнувањето на процесот на лиценцирање на медијатори според новиот Закон, се создадоа и услови за поголема афирмација на медијацијата како алтернативен начин на решавање на споровите.

Со цел да се обезбеди поголема поддршка и промоција на активностите на медијацијата, а врз основа на поднесеното барање и иницијатива на фирми во насока на поддршка на медијацијата, на конститутивната седница која се одржа на 15.07.2016 година во Стопанската комора на Македонија, беше формирана Асоцијација за поддршка на медијацијата (АПМ) како форма на организирање и работење во рамките на Стопанската комора на Македонија.

Асоцијацијата за поддршка на медијацијата при Стопанската комора на Македонија користејќи ги капацитетите, логистиката и можностите на коморското поврзување и соработка со коморите од регионот, Европа и пошироко, по природата на своето основање, првенствено ќе се насочи кон поврзување и соработка со слични Асоцијации од земјата и странство, со цел размена на искуства заради давање на поголема поддршка на медијацијата, како и поврзување со Здруженијата и Асоцијациите во рамките на Стопанската комора преку организирање на заеднички активности, презентации и сл.. Секако оваа Асоцијација ќе работи на усогласување на интересите во рамките на дејноста, ќе има задача да  учествува и да разгледува предлози на закони и други прописи, да дава мислења и предлози по прашања од заеднички интерес на членовите на Асоцијацијата и да покренува иницијативи за донесување на закони и за измена и дополнување на истите, да иницира и остварува соработка по прашања од заеднички интерес на членовите со други асоцијации и здруженија во рамките на Комората, како и да остварува меѓународна соработка, во согласност со програмските активности и општите акти на Комората. Асоцијацијата за поддршка на медијацијата ќе остварува соработка со Комората на медијатори на РМ и со сите заинтересирани институции од РМ за поддршка на медијацијата. Исто така, Асоцијацијата своите активности ќе ги насочува кон унапредување на бизнис-климата во земјата и поттикнување на имплементацијата на пред се директивите на ЕУ, препораките на Советот на Европа и др. релевантни меѓународни документи од оваа област, како и други активности од дејноста се` со цел за остварување на подобри резултати.

На конститутивната седница, за претседател на Асоцијацијата беше избрана д-р Јелисавета Георгиева. Асоцијацијата за поддршка на медијацијата усвои и генерални програмски насоки за работа во следниот период на Асоцијацијата меѓу кои се повеќе активности за организирање на настани за промоција и популаризација на медијацијата како ефикасен начин на решавање на споровите.

Тргнувајќи од фактот дека во Коморите една од главните цели е и поддршка на арбитражата и медијацијата како алтернативни начини на ефикасно решавање на споровите, и Стопанската комора на Македонија давајќи целосна поддршка на овој процес ги поканува и ги повикува да се вклучат во оваа Асоцијација сите заинтересирани страни, фирми, екперти и соработници од институциите преку поддршката и заедничка поголема промоција на медијацијата, со нивното знаење и искуство да се пренесат информациите до што поголем број на компании за оваа алатка.

На 27.12.2021 година во Службен весник на РСМ е објавен Новиот Закон за медијација („Службен весник на Република С.Мaкедонија“ бр. 294/2021). Новиот Закон за медијација е влезен во сила од 04.01.2022 година односно осмиот ден од објавувањето во Службен весник на РСМ. Со денот на влегувањето во сила на НОВИОТ закон престанува да важи Законот за медијација („Службен весник на Република Македонија“ број 188/13, 148/15, 192/15 и 55/16). Во делот на Преодните и завршни одредби во Законот за медијација („Службен весник на Република С.Мaкедонија“ бр. 294/2021) наведени се сите активности кои ќе следат во утврдените рокови. 

На 54-тата седница на Владата на Република Северна Македонија, одржана на 21.06.2022 година, потпретседателот на Стопанската комора на Северна Македонија и претседател на Асоцијацијата за медијација при Комората, д-р Јелисавета Георгиева Јовевска е именувана за  ПРВ НАЦИОНАЛЕН КООРДИНАТОР ЗА МЕДИЈАЦИЈА.

Од 22.02.2024 година, по сопствено барање, д-р Јелисавета Георгиева Јовевска повеќе не ја извршува функцијата Национален координатор за медијација.

За тоа се информирани (со депонирана Изјава) Комората на медијатори и Министерството за правда на РСМ со цел да се тргне прибелешката од Именикот на медијатори дека не може да врши медијаторски работи.

Со новиот Закон за медијација (Сл.весник на РСМ бр.294/2021) кој стапи на сила на 4-ти јануари 2021 година функционира Национален совет за медијација, тело на Владата на Република Северна Македонија кое независно и самостојно го обезбедува, следи и оценува квалитетот на работите во медијацијата во рамки на надлежностите определени со законот.

Со Националниот совет за медијација раководи Националниот координатор за медијација, кој воедно и го застапува и претставува Советот, кој освен Националниот координатор брои плус 4 члена и секретар.

ЛИСТА НА МЕДИЈАТОРИ

Препорачани обрасци за започнување на постапка за медијација

Образец барање за спроведување на медијација

Полномошно за застапување во медијацијата